بیایید ابتدا تعریفی از این روش درمان ناباروری را با هم مرور کنیم. هیستروسکوپی یک روش اندوسکوپیک است که جراح را قادر می سازد مستقیماً مجرای آندوسرویکال و حفره رحم را مشاهده کند. برای درک ارزش این روش مختصری از تاریخچه ی جهانی ان می گوییم؛ برای اولین بار در سال ۱۸۶۹ میلادی، پزشکی به نامPantaleoni؛ روش هیستروسکوپی را توضیح داد. این پزشک با استفاده از یک سیستوسکوپ ( Desormeauxبا قطر ۱۲ میلیمتر) ،یک خانم ۶۰ ساله ی مبتلا به خونریزی غیر طبیعی رحم را مورد بررسی قرار داد. شاید برایتان جالب باشد که این پزشک با استفاده از نور شمع منعکس شده از آینه ی مقعر، توانست پولیپ ها ی آندومتر را مشاهده و آنها را با نیترات نقره بسوزاند.
این روند بعدها توسط پزشکان نوآور دیگر کامل شد. خلاصه اش این است که ۶۰ سال پس از pantaleoni ابداعاتی برای بهبود کیفیت وسایل و اختراع منبع نوری فیبر اپتیک و وسایل کمکی؛ منجر به تکامل روش هیستروسکوپی شده است.
تاریخچه هیستروسکوپی در ایران:
برای اولین بار در ایران، روش جراحی سپتوم رحم از طریق هیستروسکوپی و سپس با استفاده از رزکتوسکوپی، سایر جراحی ها؛ نظیر درمان فیبروم ساب موکوزال و... توسط دکتر دبیر اشرافی معرفی شده و اجرا گردیده است .
اهمیت و اندیکاسیون های روش هیستروسکوپی :
گفتیم که هیستروسکوپی یک روش آندوسکوپیک است و این روش یک روش تشخیصی درمانی هست. در تاریخچه هیستروسکوپی گفتیم که برای اولین بار در ایران این روش توسط آقای دکتر دبیر اشرافی معرفی و اجرا شد. اکنون برای آشنایی بیشتر شما با مزایای هیستروسکوپی بخشی از نتایج پایان نامه های دانشجویان دکترای تخصصی زنان و و زایمان که تحت نظر ایشان و خانم دکتر مقدمی تبریزی صورت گرفته را توضیح می دهیم. این مطالعه بر روی بیماران مراجعه کننده به بیمارستان میرزا کوچک خان انجام شده است . در این مطالعه شایع ترین یافته، آنومالی های مادرزادی رحمی هست. بخشی از چکیده این مطالعه‌ای تحقیقاتی در اینجا شرح داده می شود:
نازایی یک مشکل جدی اجتماعی است و استفاده از هیستروسکوپی یک پیشرفت مهم در تشخیص و درمان نازایی است .
در رشته نازایی هیستروسکوپی تشخیصی وسیله مهمی در درمان نازایی است. باتوجه به مطالب فوق توصیه می شود که هیسترو سکوپی به طور روتین در بیماران نازایی با علت ناشناخته و در خانم های نابارور که به درمان های روتین نازایی پاسخ نداده اند صورت گیرد . این عمل با روش بیهوشی عمومی انجام می شود نیاز به فقط چند ساعت بستری دارد و یک روش دقیق و در عین حال ساده برای تشخیص و درمان ناباروری محسوب می شود .هیستروسکوپی به دو منظور صورت می گیرد:
۱ - تشخیصی : در بررسی علت ناباروری.
۲ -درمانی: برای اصلاح و درمان برخی بیماری ها
در طی هیستروسکوپی اگر برخی از ناهنجاری های رحمی مشخص شوند می توان (در حین تشخیص علت ناباروری ) هیستروسکوپی درمانی را هم به طور همزمان انجام داد.
اندیکاسیون های معمول هیستروسکوپی :
۱-ارزیابی خونریزی غیر طبیعی و با علت نامشخص در بیماران پره منوپوزال و پست منوپوزال
۲- تشخیص و برداشتن ترنس سرویکال لیومیوم زیر مخاطی و پولیپ‌ها ، یافتن و خارج کردن IUD گم شده و یا دیگر اجسام خارجی.
۳- تشخیص و درمان چسبندگیهای داخل رحمی، تشخیص و درمان سپتوم رحمی، در سقط خود به خودی مکرر، مشاهده کانال اندوسرویکس و حفره ی رحم ،ارزیابی پس از سقط های عمدی وسقط جنین در تری مستر اول
۴- خراشیدن آندومتر در بیماران با منوراژی مقاوم به درمان
۵- کانولاسیون لوله‌های فالوپ