تاثیر اندومتریوز بر موفقیت ای وی اف چگونه است و چه نتایجی دارد
تاثیر اندومتریوز بر موفقیت ای وی اف جهت باروری رحم، امروزه به یکی از چالش های علم پزشکی تبدیل شده است. اندومتریوز نوعی بیماری در شایع در میان زنان است که در دیواره های رحم بروز کرده و قسمت های مختلف اندام تناسلی و اندامهای مجاور را تحت تاثیر قرار میدهد. این بیماری در حالت خوش خیم، به صورت ناهنجاری تکثیر سلولی در دیواره های بیرونی رحم نمایان میشود. در واقع در این عارضه سلولهای دیواره داخلی رحم در بیرون از دیواره رحم شروع به تکثیر و انتشار کرده و بافتهای زخم مانند و چسبنده ای به وجود می آورند. این ناهنجاری باعث تخریب بافتهای داخلی و خارجی رحم شده و شکل و فعالیت اندامها را تحت تاثیر قرار میدهد. به طوری که در فعالیتهای اندامها اختلال ایجاد شده و نمیتوانند عملکرد درستی داشته باشند. به ویژه قسمتهای مختلف اندام تناسلی و رحم که دیگر نمیتوانند باروری و تولید مثل را انجام دهند. یکی از بارزترین نشانه ها و اثرات بیماری آندونتریوز، گرفتگی شدید در ناحیه لگن و خونریزی غیر طبیعی در زمان قاعدگی است. در چنین شرایطی بهترین راه حل برای بارداری و تولید مثل، استفاده از روش IVF است. البته تاثیر اندومتریوز بر موفقیت ای وی اف پوشیده نیست که در ادامه به این موارد نیز میپردازیم.
اثرات اندومتریوز در مبتلایان به بیماری
همانطور که گفته شد، بیماری اندومتریوز میتواند بر رحم و اندامهای تناسلی اثر گذار باشد. اما در تمامی بیماران ممکن است اثرات شدید نبوده و مشکلاتی برای باروری ایجاد نگردد. اما در موارد شدید بیماری، میتوان اندومتریوز را یکی از عوامل قطعی ناباروری دانست. بنابراین، بسته به شدت بیماری میتوان گفت که احتمال باروری در زنان به شدت کاهش پیدا خواهد کرد. از جمله اثرات ابتدا به بیماری اندومتریوز میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- ایجاد زخم و اسکار در بافتها؛ یکی از رایجترین نتایج بیماری اندومتریوز است و بیشتر بر روی اندام تناسلی و رحم ایجاد میشود. این زخم ها حالت چسبندگی و خونریزی در بدن ایجاد کرده و باعث تغییر شکل اندامها میشوند. در نهایت عملکرد اندامها مختل شده و مانع باروری میشود.
- انسداد لوله های فالوپ؛ یکی دیگر از اثرات بیماری اندومتریوز است که باعث جلوگیری از لقاح و انتقال تخمک ها به رحم شده و ناباروری را به همراه دارد.
- ایجاد کیست های شکلاتی؛ نتیجه رشد خوش خیم بیماری اندومتریوز در تمخدان است و از بین رفتن تخمک ها در تخمدان میشود. کیست های شکلاتی در واقع لخته های خون غلیظ و چسبنده ای هستند که در لوله های فالوپ ایجاد شده و مانع از حرکت تخمک ها به رحم و در نهایت باروری میشوند.
- اختلال در سیستم ایمنی بدن؛ از دیگر موارد تاثیر اندومتریوز بر موفقیت ای وی اف است. زیرا ناهنجاری ناشی از بیماری اندومتریوز باعث میشود تا سلولهای این بیماری با سیستم ایمنی بدن دچار واکنش شیمیایی شده و موادی مانند پروستاگلاندین تولید کنند. این مواد باعث میشود تا تخمک ها عمل باروری در رحم را انجام ندهند، حتی اگر مانعی در حرکت تخمکها از لوله فالوپ به رحم وجود نداشته باشد.
- التهاب رحم و اندام جنسی؛ یکی از عوارض رایج بیماری اندومتریوز است که در بسیاری از بیماران رخ داده و باعث تاثیر مستقیم در تخمک گذاری میشود. به طوریکه کیفیت و میزان ذخیره تخمکها به شدت کاهش پیدا کرده و رحم عملکرد تفاوتی را انجام میدهد که باعث کاهش لانه گزینی تخمک و سقط جنین میشود.
بیماری اندومتریوز و باروری به روش IVF
همانطور که گفته شد، بیماری اندومتریوز تاثیر زیادی در باروری رحم زنان داشته و اثرات و عوارض زیادی را در موارد شدید به همراه دارد. برای درمان این بیماری روش های زیادی وجود دارد که بسته به نوع و شدت وخامت، توسط جراح متخصص انجام میگیرد. از جمله این روش ها عبارتند از درمان هورمونی، جراحی لاپاراسکوپی و باروری IVF. تمامی این روش ها میتوانند تا حدود زیادی بیماری را برطرف کرده و باعث افزایش احتمال باروری شوند. البته روش های درمانی نظیر جراحی هیسترکتومی، برداشت تخمدان و خارج سازی رحم نیز وجود دارد که در موارد شدید انجام شده اما منجر به بارداری نمیشوند.
در بین تمامی این روش ها، روش IVF یکی از موثرترین راه ها برای باروری رحم برای بیماران اندومتریوز است. IVF نوعی روش درمان ناباروری است که در آن با استفاده از محیط آزمایشگاهی، اسپرم مرد و تخمک های زن بارور شده و سپس برای شکل گیری جنین، درون رحم قرار میگیرند. البته تاثیر اندومتریوز بر موفقیت ای وی اف پوشیده نیست و در شرایطی که بیماری شدید باشد، احتمال موفقیت نیز کاهش پیدا خواهد کرد. اما به طور کلی احتمال باروری به روش IVF در زنان مبتلا به بیماری بسیار بالاست و میزان آن حداقل 50 درصد خواهد بود. استفاده از این روش درمانی برای زنانی که به بیماری اندومتریوز مبتلا نیستند اما دچار بیماریهای دهانه رحم، تخمک گذاری یا مشکلات اینچنین میشوند نیز توصیه شده است. زیرا نتایج موفق بسیاری به همراه دارد.
در کنار این مزایا، معایبی همچون تجویز میزان بالای هورمون استروژن در فرایند باروری به روش IVF، میتواند در برخی افراد علائم مختلفی از جمله التهاب در بافتها و یا تشدید اثرات بیماری اندومتریوز به همراه داشته باشد.
تاثیر اندومتریوز بر موفقیت ای وی اف (IVF)
در زنانی که برای باروری تخمک ها و تشکیل جنین از روش IVF استفاده میشود، لوله های فالوپ به گونه ای بسته شده و مورد استفاده قرار نمیگیرند. زیرا در این روش، باروری در خارج از رحم رخ میدهد. اما در زمان تشکیل جنین در رحم، اگر فرد دچار بیماری اندومتریوز باشد، اثرات بیماری در بر لوله های فالوپ و تخمدان ها میتواند بر روی ترشحات سیستم تناسلی و ایمنی بدن اثر گذار بوده و لانه گزینی جینین مختل کند. در صورتی که بیماری اندومتریوز به صورت مهاجم بوده و عضلات رحم را تحت تاثیر قرار دهد، احتمال باروری بسیار کاهش پیدا کرده و موفقیت IVF کمتر خواهد شد. در چنین شرایطی، بیماری میتواند منجر به عدم لانه گزینی جنین، زایمان زودرس، سقط ناخواسته، افزایش فشار خون و مرگ جنین شود.
در کل بهترین روش برای بارورسازی تخمک ها و شروع بارداری در زنان مبتلا به بیماری اندومتریوز، استفاده از روش IVF است. اما انتخاب و استفاده از این روش به شرایط بیمار و شدت بیماری داشته و قبل از انجام هر درمانی باید آزمایشات و بررسی های مختلف انجام گیرد تا بتوان احتمال موفقیت را تشخیص داد.